Po wybuchu wojny ponad 4 miliony Ukraińców i Ukrainek znalazło w Polsce swoje schronienie. Są z nami już 117 dni.
Z dnia na dzień zmienili całe swoje życie. Wiele mówi się o politycznym wymiarze konfliktów zbrojnych, znacznie mniej o ich społecznych aspektach. W Światowym Dniu Uchodźcy, obchodzonym 20 czerwca, Centrum Edukacji Obywatelskiej opublikowało raport „Młodzi wobec globalnych wyzwań 2022”, w którym wskazuje, jak migranci postrzegani są przez młode pokolenie. Wyniki pokazują, jakie są wyzwania w edukacji międzykulturowej i w jakim stopniu młodzież angażuje się w problemy społeczne: migracje, tożsamość europejska i zmiany klimatu.
- 60 proc. młodych ludzi, którzy uważają zmiany klimatu, równość płci i migracje za globalne problemy, ma poczucie wpływu na nie
- ponad 80 proc. badanych jest gotowych, aby poznać kilka słów w języku ukraińskim i pomóc uchodźcom i uchodźczyniom w nauce
- 3/4 badanej młodzieży chętnie usiądzie w ławce z uczniem uchodźczym, zaś 72 proc. chciałoby zaznajomić się z ukraińską kulturą
Czy młodzi rozumieją światowe problemy społeczne? Czy mają potrzebę aktywnego włączania się w pomoc? Centrum Edukacji Obywatelskiej w raporcie „Młodzi wobec globalnych wyzwań 2022” zebrało wyniki badań, które przedstawiają świadomość i podejście polskiej młodzieży do migracji, tożsamości europejskiej oraz klimatu. Materiał pozwala wsłuchać się w głos młodych ludzi, którzy już na etapie szkoły kształtują swoje postawy społeczne, empatię i uczą się przeciwdziałania stereotypom. Raport został opracowany w ramach kampanii społecznej „Ponad granicami. Rozmawiajmy o migracjach”, którą CEO prowadzi od 2020 roku.
Migracje to jedno z największych wyzwań współczesnego świata, ale też część naszej codzienności. Badania PISA wykazują, że polscy piętnastolatkowie mają większą wiedzę o globalnych zagadnieniach niż ich rówieśniczki i rówieśnicy z innych krajów OECD. Młodzież chce poznawać warunki życia w różnych kręgach kulturowych, inne religie i tradycje. Aż 60 proc. młodych, którzy uważają migracje, zmiany klimatu i równość płci za globalne wyzwania, ma poczucie wpływu na nie.
– W ostatnich latach coraz częściej widzimy, że młodzież chce zajmować się nie tylko tematami, którymi żyje w swoim środowisku, ale także coraz bardziej troszczy się np. o losy społeczeństwa, dostrzegając znaczenie ochrony praw człowieka. Za takimi postawami stoją wartości, jak poszanowanie godności, wolność, równość czy demokracja. Szkoły, które tworzą przestrzeń do poruszania tych zagadnień i wzmacniania takich wartości przyczyniają się do budowania społeczeństwa pluralistycznego, bardziej otwartego na różnorodność. Zachęcają też w ten sposób do tego, by grać do wspólnej bramki, czyli uczyć współpracy i zaangażowania – to obok szacunku i uczenia się kluczowe wartości, które stoją u podstaw misji CEO – mówi Elżbieta Krawczyk, szefowa Działu Edukacji Globalnej i Ekologicznej, członkini Zarządu CEO.
Inny to też nasz
Dzieci i nastolatkowie na ogół wykazują się niższym poziomem dystansu społecznego niż dorośli. Nie chodzi tu o podejście pokoleniowe, a stopniowe zbieranie doświadczeń i edukację.
Młodzież jest pozytywnie nastawiona do obecności uchodźców i uchodźczyń z Ukrainy w różnych przestrzeniach: zarówno prywatnej, jak i publicznej. Stosunek młodych do polityki migracyjnej wobec naszych sąsiadów z Ukrainy wiąże się z płcią (większą otwartością wykazują się młode kobiety), wiekiem (największa otwartość w grupie 16-17 lat) i wykształceniem matki (im wyższe, tym większa przychylność). Postawy wobec migrantów z Ukrainy nie zależą od wielkości miasta zamieszkania, regionu, oceny sytuacji materialnej ani poglądów politycznych. Dystans młodzieży wobec uchodźców i uchodźczyń spada wraz z wiekiem oraz wzrostem wykształcenia ich rodziców.
Ponad 80 proc. badanych chce poznać kilka słów w języku ukraińskim i pomóc uchodźcom i uchodźczyniom w nauce. Aż ¾ dzieci w szkołach chętnie usiądzie w ławce z uczniem uchodźczym, zaś 72 proc. chciałoby zaznajomić się z ukraińską kulturą. Nie w każdym przypadku podejście młodych jest tak optymistyczne. Z raportu wynika, że młodzież jest bardziej skłonna podjąć działania na rzecz poznawania i wspierania osób z Ukrainy niż z Bliskiego Wschodu. Dodatkowo młodsi respondenci (w wieku 13-15 lat) wykazują wyższy poziom dystansu niż ich starsi koledzy i koleżanki (od 16. roku życia).
Projekt: edukacja
Autorzy raportu wskazują na potrzebę edukacji w zakresie polityki, relacji międzynarodowych czy kultury. Nastolatkowie chcieliby także częstszej obecności na lekcjach zagadnień takich jak ochrona praw człowieka, pokój i konflikty na świecie czy wielokulturowość. W ten sposób uczniowie zdobywają wiedzę, stają się świadomymi obywatelami, uwrażliwiają się na innych, a przede wszystkim czują się za nich odpowiedzialni.
Centrum Edukacji Obywatelskiej wierzy, że szkoła powinna łączyć naukę szkolną z nauką o bieżących wydarzeniach, odwoływaniem się do aktualnej sytuacji społecznej, politycznej, gospodarczej, środowiskowej, zarówno lokalnej, jak i globalnej. Może być także przestrzenią do poruszania trudnych, kontrowersyjnych tematów. Dzięki temu szkoła odgrywa ważną rolę w kształtowaniu postaw, wartości, umiejętności i kompetencji przyszłości. Te pomogą młodym stawiać czoła współczesnym problemom.
– Przez aktywny samorząd uczniowski, edukację obywatelską i europejską, działanie z sąsiadami, organizacje społeczne, takie jak Centrum Edukacji Obywatelskiej wspierają szkołę, dyrekcję, nauczycieli i grupy uczniowskie w rozwijaniu edukacji. Tym bezpośrednio przyczyniają się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i wspólnoty europejskiej opartej na wartościach takich samych jak w szkole: poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości – dodaje Mateusz Wojcieszak, prezes zarządu Fundacji Pole Dialogu, współpracownik Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Raport „Młodzi wobec globalnych wyzwań 2022” realizowany jest w ramach kampanii edukacyjnej „Ponad granicami. Rozmawiajmy o migracjach”. Badanie zostało przeprowadzone techniką CAWI w dniach 18-21 kwietnia 2022, na próbie losowej 500 osób w wieku 13-19 lat.
Szczegółowe informacje na temat raportu: https://globalna.ceo.org.pl/materialy/raport-z-badan-mlodziez-na-rzecz-globalnych-wyzwan-2022
***
Centrum Edukacji Obywatelskiej to największa edukacyjna organizacja pozarządowa w Polsce. Przy jej wsparciu nauczycielki i nauczyciele wprowadzają do szkoły metody nauczania i tematy, dzięki którym uczennice i uczniowie angażują się w swoją edukację i lepiej radzą sobie z wyzwaniami współczesnego świata. Prowadzi programy, które rozwijają wiarę we własne możliwości, otwartość oraz krytyczne myślenie, uczą współpracy i odpowiedzialności, zachęcają do zaangażowania w życie publiczne i działania na rzecz innych. Proponowane rozwiązania opiera na ponad 27-letnim doświadczeniu, wiedzy eksperckiej i współpracy z praktykami. Z naszego wsparcia korzysta około 40 tysięcy nauczycieli, nauczycielek oraz dyrektorów i dyrektorek z prawie 10 tysięcy szkół z całej Polski. Więcej informacji na stronie: www.ceo.org.pl.
Oprac. Paweł Musiał
