Zakażenie wirusem HPV może rozwinąć się w choroby onkologiczne m.in. w raka szyjki macicy, dlatego szczepienia przeciwko niemu są jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania rakowi szyjki macicy.
Rząd zapowiedział, że od czerwca b. r. wprowadzi powszechne, dobrowolne i bezpłatne szczepienia przeciw temu wirusowi – niestety jako ostatnie państwo w Unii Europejskiej. Do tej pory wyręczały go niektóre samorządy, w tym od 15 lat Gdynia, gdzie zanim ruszy program narodowy, szczepienia będą kontynuowane.
HPV (human papillomavirus – ludzki wirus brodawczaka) to niejednorodny wirus DNA, który wywołuje „brodawczaka”. Znamy niemal 200 typów HPV. Niektóre z nich są wirusami niskiego ryzyka, inne wysokiego ryzyka zmian nowotworowych, takich jak rak szyjki macicy, odbytu, pochwy, sromu, prącia oraz gardła. Tylko typy HPV-16 i HPV-18 powodują około 70% wszystkich przypadków raka szyjki macicy.
Drogi zakażenia
Wirus HPV przenoszony jest przez kontakt skórny, najbardziej infekuje komórki skóry i błon śluzowych. Zakażenie następuje głównie podczas kontaktów seksualnych, ale pełny stosunek nie jest konieczny do zakażenia, a w odróżnieniu od większości zakażeń przenoszonych drogą płciową, użycie prezerwatywy nie chroni przed zakażeniem, a jedynie zmniejsza ryzyko.
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego (NIZP) podaje, że około 50%-75% aktywnych seksualnie kobiet zakazi się wirusem HPV wysokiego ryzyka w okresie całego życia, zazwyczaj wkrótce po rozpoczęciu aktywności seksualnej.
Infekcje HPV są powszechne. Większość zakażeń ma charakter bezobjawowy i przemijający, ale w przypadku organizmów osób, które samoistnie nie usuwają wirusa, mogą rozwinąć się potencjalnie poważne lub zagrażające życiu choroby nowotworowe.
Szczepienia
Szczepienia przeciwko wirusowi HPV są jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania rakowi szyjki macicy. Pierwszą szczepionkę tego typu zarejestrowano w Europie i USA już w 2006 roku, a od 2007 roku szczepienia zaczęły być wprowadzane do programów immunizacji w wielu krajach na świecie. Polska już w 2008 roku uznała szczepionkę przeciw HPV za zalecaną, jednak jak dotąd nie wprowadziła jej do narodowego programu szczepień, jako jedyne państwo w Unii Europejskiej. Według danych WHO z czerwca 2020 roku, jak podaje portal oko.press, powszechne szczepienia przeciw HPV prowadziło już 107 państw na świecie. WHO zaleca aby kraje, które jeszcze tego nie zrobiły, jak najszybciej wprowadziły szczepienia przeciw HPV chroniące przed rakiem szyjki macicy.
W Polsce do tej pory państwo wyręczały niektóre samorządy (ponad 100 miast), w tym Gdynia. Od 15 lat trwa w mieście w pełni finansowany przez samorząd program szczepień przeciw HPV dla dziewcząt w wieku 13-14 lat.
Sytuacja w kraju ma się jednak wkrótce zmienić. Jak zapowiedział pod koniec lutego b. r. minister zdrowia Adam Niedzielski, 1 czerwca ruszą w Polsce powszechne, dobrowolne i darmowe szczepienia przeciw wirusowi HPV dzieci w wieku 12 i 13 lat.
NIZP podaje, że Narodowa Strategia Onkologiczna na lata 2020-2030 zakłada wdrożenie programu szczepień przeciw HPV dziewcząt i chłopców w okresie dojrzewania i objęcie 60% populacji nastolatków szczepieniami do 2028 roku. Szczepienie przeciw HPV przynosi najwięcej korzyści, jeśli zostanie przeprowadzone w okresie poprzedzającym inicjację seksualną.
Na rynku dostępne są trzy rodzaje szczepionek przeciwko HPV: 2-walentana, 4-walentna i 9-walentna. Wszystkie chronią przed najbardziej onkogennymi typami wirusa 16 i 18. W Gdyni używane są szczepionki 9-walentne, czyli takie, które uodparniają na 9 różnych typów wirusa brodawczka ludzkiego.
Oprac. Małgorzata Trasna
