Prezentujemy opinię Kancelarii Adwokackiej Bartosza Grube na temat zakazu przemieszczania się w noc sylwestrową.
Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami 21 grudnia 2020 roku opublikowano w Dzienniku Ustaw rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. W § 26 tegoż rozporządzenia wprowadzono zapowiadany zakaz przemieszczania się w noc sylwestrową. Zgodnie z zapisem rozporządzenia od dnia 31 grudnia 2020 r. od godz. 19.00 do dnia 1 stycznia 2021 r. do godz. 6.00 na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej przemieszczanie się̨ osób przebywających na tym obszarze jest możliwe wyłącznie w celu: 1) wykonywania czynności służbowych lub zawodowych lub wykonywania działalności gospodarczej oraz 2) zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego.
W mediach pojawiły się rozliczne komentarze dotyczące skuteczności takiego ograniczenia. Jak wygląda to od strony prawnej ? Otóż zgodnie z brzmieniem art. 52 ust. 1 Konstytucji RP każdemu zapewnia się wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu. W ustępie 2 tego artykułu ustawodawca przewidział również swobodę opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Kolejno art. 52 ust. 3 Konstytucji zawiera regulacje dotyczące możliwości ograniczenia powyższych praw, i tak: wolności, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą podlegać ograniczeniom określonym w ustawie. Ustawa zasadnicza stanowiąca gwarancje podstawowych praw już sama w sobie przesądza o bezskuteczności ustanowienia zakazu przemieszczania wprowadzonego na podstawie rozporządzenia.
Ponadto w treści art. 31 ust. 3 Konstytucji RP ustawodawca zastrzegł, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Poza zakresem poniższego opracowania pozostawiamy możliwość ustanowienia ustawowego zakazu przemieszczania się w sytuacji wprowadzenie stanu nadzwyczajnego. Rozważania na ten temat pozostaną bezprzedmiotowe, bowiem od początku wystąpienia epidemii covid-19 nie wprowadzono na terenie Rzeczypospolitej Polskiej stanu nadzwyczajnego.
W mediach znaleźć można informacje, z których wynika, iż podstawą ustanowienia zakazu przemieszczania w noc sylwestrową miałaby stanowić Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Jak wynika z treści art. 46 ust. 2 w/w ustawy jeżeli zagrożenie epidemiczne lub epidemia występuje na obszarze więcej niż jednego województwa, stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłasza i odwołuje, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego. W treści art. 46 ust. 4 pkt 1) Ustawy przewidziano możliwość czasowego wprowadzenia w treści rozporządzenia czasowego ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się. Czy jednak można ogólny zakaz przemieszczania utożsamiać z zakazem przemieszczania w określony sposób? Nie! Na podstawie art. 46 ust. 4 pkt 1) Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi możliwym byłoby wprowadzenie czasowego zakazu określonego sposobu przemieszczania, nie zaś przemieszczania w ogóle.
Co powinniśmy uczynić kiedy w okresie od dnia 31 grudnia 2020 r. od godz. 19.00 do dnia 1 stycznia 2021 r. do godz. 6.00 będziemy zmuszeni odpowiedzieć na pytanie czy przyjmujemy mandat za naruszenie „zakazu”? Odpowiedź jest prosta: odmówić przyjęcia mandatu. Istnieje bowiem duże prawdopodobieństwo, że Sąd umorzy postępowanie związane z “naruszeniem” bezskutecznie wprowadzonego zakazu.
Bartosz Grube jest adwokatem, założycielem Kancelarii, członkiem Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku, Radnym Dzielnicy Dąbrowa. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego broniąc pracę magisterską w Katedrze Kryminalistyki. Pełnomocnik procesowy i obrońca w licznych postępowaniach sądowych i administracyjnych toczących się przed sądami na terenie całego kraju.
